Kåseri (Opplest på RadioRakel FM 99,3 i Oslo og omegn, fredag 21.september kl 09.45 som eit innslag i litteraturprogrammet Fabulatoriet. (http://www.radiorakel.no/)
Eg e skribent/ journalist. Eg e urban og politisk og kan masse om alt og e kjempekritisk te makta. Eg meiner sjøl at eg e ingen elitist, men får høre at det e berre sprøyt. Eg seier da at eg e folkelig elitist, men får høre at også det er berre sprøyt. Ein bli målt opp og ned på kryss og tvers og mange skal ha ei meining om det du gjer. Nokon les alt du skriv og andre ingenting, mens nokre folk gir totalt faen. Slek e naturligvis verda.
Livet som tastaturklimprer e kort sagt ein blanda affære. Av og til skriv du noko veldig rett. Då haglar det inn med bestillinger av artiklene dine til divsere foredrag, eller du får tusenvis av kroner for å sitte tjue minutter i eit debattpanel, blir invitert til å åpne litteraturfestivaler, eller blir omtalt i avisa kvar einaste dag. Då er livet ein dans på roser og du blir oppringt to ganger per dag av kanal 24 eller tre ganger i uka av NRK. Det blir rett nok ein del sinte leserbrev på trykk i avisa, men etterkvart som familien din har vent seg til dei og ikkje lenger ringer deg kvar dag for å høyre om du er dau, vert desse lesarbreva kun ein oppkvikkande lesnad i kvardagen og beviser for all verden at du har tatt opp ei viktig sak som altfor lenge har vore utanfor offentleg søkelys. Etterkvart vert du litt lei dei, og blar ofte forbi. Du har makta å skape debatt, sette dagsorden, ha ein funksjon reint utover å knaste på det fordømrade tastaturet. Kven som helst kan sette ord på papir, ikkje alle kan skape debatt, tenkte eg når det storma som verst. Då va eg kort sagt nøgd.
Men slik er det ikkje alltid. Av og til får du høyre at du er kjempeteit og eit nek utan sidestykke, at du er den verste av dei verste journalistane intervjuobjektet nokon gong har snakka med. Somme tider smeller dei på røret og spør om du er klin galen. Av og til er dei hyggelige og kjempegreie heilt til dei får lese gjennom intervjuet du har skrive med dei. Då kan det til tider smelle ganske kraftig rundt øra og du mottar to meter lange rasande mail frå sløgger på hundrevis av kilo som sitter nakne framfor pcen og denger laus på tastane medan puppar og anna sleng i alle retningar. Høyr berre på dette utdraget av ein dramatisk lang mailen eg fekk etter å ha skrive eit portrettintervju som ikkje fall heilt i smak: eg gjer merksam på at denne dama sa på telefonen at ho sat med sine meterlange pupper bare når ho skreiv: Som litt bakgrunn ka de få vite at vi møttes på kunstnernes hus og drakk vin. Ho slo beinhart i bordet og drog perverse vitser medan eg satt og prøvde å gjere meg minst mulig, samt passa på å betale barrekninga. Ho skreiv dette (pluss to meter med mail til):
”Jeg har en lesekrets og en stor krets av kulturvenner og et navn i Norge å forsvare. Hvem er du med dine deilig hårtufser og din humor og din charme og komme og ødelegge mitt liv og sende meg i Vøringsfossen med din tullete tekst som jeg under ingen omstendigheter stiller opp på. Din artikkel var ren hets og jeg stiller ikke opp og det går ikke å ringe til din redaksjon på en søndag og du får være såpass humanitært instillet at du ringer meg, hilsen krokodillen fra Kunstnershuset,”
Andre dager, når du har vore på pornodebatter og skrive om knulling, porno og andre godsaker, kan du risikere å motta mail av denne typen:
”Når det gjelder mine omfattende studier innenfor, det være seg prostitusjon, incest, perversjoner, pornografi, erotisk kunst, pikkestørrelser, kvinneben, hverdagsknulling og klinisk sexologi, ja så er jeg villig til å dele denne enorme kunnskapen min med deg, men da over telefonen, ikke per mail!
Derfor kaster jeg om ikke den samme hansken som Kjetil (Rolness) en gang offentlig kastet til Ari Behn i deres duell om å ha den STØRSTE pikken, så i det minste en SORT hanske til deg ved å be om ditt telefonnummer og eventuelt fortsette noe av den grenseløse - polymorf perverse - praten vår gjennom den gode gamle talatuten - over!” (dette er eit kort utdrag av ein svært lang mail).
Eg ha enno ikkje svart på denne mailen. Men vidare. Vi må snakke litt om den trauste kvardagen som skrient og journalist.
Til dagen handlar dette yrket om å knase på tastaturet, holde blikkontakten med intervjuobjektet, vise interesse for det andre har å sei, og notere så filla flagra i størst mulig fart for å unngå feilsiteringer uansett om du har fem forstua fingerledd og hodepine etter gårsdagens fest, eller om du føler deg tipp toppers. Då handlar det om å rekke deadline, få tak i kilder, fikse riktig bilde, vandre rundt i ein urteåker for å få bildet fra best mulig vinkel, sørge for at saken ikkje er for lang, for kort, mangler faktaboks eller inneheld skrivefeil. Det handler om å innta middag med vilt fremmede folk på ein gard høgt oppe på fjellet medan du pratar entusiastisk om jakob sande-biografien som kom i fjor. Det handler om å stå i timesvis på Karl johan i steikande sol, om å drikke ekstreme mengder kaffe. Og det handler om å humpe timesvis på buss til fjerne strøk, og å snakke politikk med folk som trur at du er eit megageni i samfunnsvitenskap og politikk berre fordi du er reporter og kan skrive.
Om du i tillegg har kvasse meininger, kan du vere beinsikker på at tonnevis av menn vil sky deg, samt at tonnevis av andre menn vil sende deg mail og sms kort sagt kun syns at du er pen på bilde. Eksempelvis middagsinvitasjonar om eg kjem innom bergen, eller kaffe i odda. Du hisser på deg mengdevis, og det blogges om deg på nettet, ikkje alt like pent, men all pr er god pr så det må jo berre gå sin gang. Du går i harde debatter med politikere som i neste øyeblikk sender deg ei personlig melding om at du er så søt når du er sint, for så å sitte natta lang på kafe Sara å duellere med stortingsrepresentanter før valget. Det er kort sagt dritkult. Men til tider også svært anstrengande.
Uansett. Det er ein mystisk status knytta til å skrive. Ein eller anna mystisk status som fortel meg at folk som ikkje sjøl skriv, nok ser på mediefolk som ein eller anna reinkarnasjon av eit eller anna gudommelig. Andre ser på skrivande folk som personifisering av satan sjøl. Ingenting får menn til å bli så fjetra, som når eg fortel dei at eg er journalist. God damn, seier dei då og spør kor gammal eg er og så næhh har du jobba så lenge, med det? Jøss var du der? Dei spanter drinker på meg når eg sit i baren og kladder på ein kronikk ein sein fredagskveld. Dei seier ikkje, jøss din arbeidsnarkomane tulling, men hey du er faen meg kul ass. Dette kan også skje med kilder. Ein gong eg vart skjenka av ei kilde sa sjefen at det burde eg bli oftare, saken vart nemlig så bra. Det blir ein del drekking.
Tja. Dette høres jo sikkert litt kårni ut. Ikkje veit eg. Å vere reporter er tross alt ein livsstil, ikkje berre ein jobb. Det er personlige invitasjoner og fest med politikertopper og arrogante hagefester der alle drikk seg fulle og et døde sauer frå grillen mens dei utvekslar titlar og visitttkort. Det kan vere litt ironisk til tider, men det er også sykt masse jobbing, og ofte langt frå det bohemlivet mange knyter til det skrivne ord. Greit nok, det blir ein del seine kveldar i hotellbarer og overnatting på fjerne stader, men ein blir jo vant med alt. Uansett. det er steike morsomt.
Dessuten blir du hørt. Du blir lagt til i kretsen til dusinvis av folk på facebook, og du får haugevis av venner på underskog. Det er litt vittig. Eg er jo berre ein vanlig nerd.
Kåseriet er opprinnelig skrive for radio og opplest på RadioRakel FM 99,3 i Oslo og omegn, fredag 21.september kl 09.45 som eit innslag i litteraturprogrammet Fabulatoriet. (http://www.radiorakel.no/)