(kommentaren stod på trykk i Firdas lørdagsutgave 26.januar 2008 i den faste kommentarspalten Arena der eg er spaltist).
I lokaldemokratiet skiftast politikarane hyppig. Hyppig utskifting gir tap av erfaring, opparbeidd nettverk og politisk kompetanse, blant anna lobbykompetansen som trengs når Sogn og Fjordane skal få gjennomslag for krav om å få del i ressursane på kystnær sokkel.
Ved å betre vilkåra for dei som tek på seg lokalpolitiske verv, kunne ein få ein sterkare lokalpolitisk kontinutet. Mindre gjennomtrekk vil git eit meir rutinert og robust lokalpolitisk styre. Godt lokalt styre kan i sin tur styrke lokalsamfunna, og gjere distrikta til meir attraktive stader å bu. Og no snakkar vi om marknadsføring.
Uansett politisk styre. Stadig færre vil flytte frå bygda til byane, kort sagt fordi dei store flyttestraumane foregår innad eller mellom byar og bynære strøk. Dette er ein global samfunnstrend det neppe er mogeleg å snu, sjølv om trenden er tydelegare i Norden enn på det europeiske kontinentet der flyttestraumane til ein viss grad går i alle retningar. Der går straumane også ut av dei store byane, noko som blant anna rammar Berlin.
Berlin har i dag ein infrastruktur og ein bustadmasse tilpassa eit langt høgare folketal enn det byen har per i dag.
Tenketanken peikar i sin ferske rapport ukritisk på at Finnmark fylke nyt godt av å vere del av regjeringas nordområdesatsing. Nordområda har før vore så lite interessante for Norge at vi ikkje ein gong veit kva slags vertilhøve som finnast i Barentshavet. Dette skal ein no prøve å forstå i løpet av Polaråret. Med ny viten kan trafikken til og frå oljefelta bevege seg tryggare til havs.
Men meiningane rundt nordområdestrategien kan seiast å vere høgst delte sjølv om den regjeringsbestilte rapporten «2025 Ringer i vannet», indikerar at aktiv utvikling av nordområda kan føre til at Nord-Norge blir det mest attraktive området i Norge for teknologi og nyetablering. Men ei satsing i nord er i stor grad basert på funn og utvinning i petroleumssektoren, stikk i strid med tenketankens eigne tankar om Sogn og Fjordane som framtidig miljøfylke.
Regjeringa snakkar heller ikkje om at fiskeindustrien langs kysten stort sett er oppkjøpt av gigantkonsern og legg lite skattepengar att i distrika. Inntektene frå olje- og gassindustri blir heller ikkje verande. Så er regjeringas nordområdepolitikk distriktspolitikk? Neppe.
Men uansett. Dei som kan, spelar no på nordområdestrengene, mange svært blåaugd sjølv om der uavhengig av nordområdestrategi, skjer utvikling i nord.
I Kirkenes når husprisane svimlande høgder, gruvene på Bjørnevatn gjenåpnar under australsk eigarar, og lokale politikarar kastar blikket østover. Sør-Varanger ser si eiga utvikling i stor grad som eit samspel med Russland innanfor Barentsregionen.
I motsetning til Norge, meinar nemlig Russland at nordområda er overbefolka. Dei anser Barentshavet som ein utkant, og har avvikla sin ”nordpolitikk” som fanst i Sovjettida. No satsar russarane på å avfolke områda blant anna ved kutt i velferdsgodene som før tilfall russarar som flytta nordover. Folketalet i dei russiske nordområda stuper.
Men ein ting er lett å spå. Fylket treng dyktige politikarar med framtidsretta næringslivsteft. Dette vil i sin tur kunne gi avkastning i form av eit offansivt image, inntekter og velferd. Sogn og Fjordane treng fokus.
Men rapporten tenketanken har lagt fram, ber preg av nettopp manglande fokus og lite nytt. Med stor grad av uspissa faktaoppramsing heller enn nytenking, har dei produsert ein ufokusert rapport der dei har sausa saman alt det vi alt veit og alt som er sagt. Rapporten viser heilt klart at det trengs nye tankar i Sogn og Fjordane, og det på eit meir strukturelt nivå. Å mase om at og om att om at vi må integrere tilflyttarar og ellers vere snille, hjelper ingen. Det veit vi godt frå før.