Ho vassar i menn og øl og vankar på brune barar. Av og til blir ho forelska og reiser til Balkan eller Afrika, forlet mann, barn og universitet. Eg snakkar om hovudpersonen i Vigdis Hjorths siste roman "Tredje person entall", Hulda Kråkefjær.
Hjorth skriv stadig om kvinner som stikk av frå ein kjedeleg mann og A4-livet med ungar og foreldremøte. Pardoksalt nok finn ein del kvinner seg nye menn, dei er avhengige av, eller elskar menn, men desse mennene er til forskjell frå ektemaken, aldri heimesittande fedre som er nøgde med TV-kos, barnemat og ytterst sporadisk sex. Og den trygge mannen med stasjonsvogn og stabilt juletre, er heller ingen attraktiv mann for Hulda Kråkefjær. Dei nye mennene i Kråkefjærs liv reiser ut som krigsreporterar, eller er professorar som flyg frå konferanse til konferanse, gjerne mest det siste.
Då hovudpersonen i Hjorths bok "Hjulskift" (2006), vart kjærast med ein bilmekanikar, vart det med ein gong debatt om korleis det hadde seg at den kvinnelege litteraturprofessoren frå Blindern kunne finne seg ein slik arbeidarklassetype som attpåtil vart framstilt som ytterst enkel og stereotyp. Kanskje ligg svaret nettopp i at han var stabil og enkel, ukomplisert langt borte frå lange vanskelege samtalar på diverse berykta hagefestar.
Denne metasamtalen er henta frå festen på Litteraturhuset etter hagefesten til Aschehoug 2008:
Znorketrollet -- Har du høyrt om det siste teaterstykket mitt?
Anne: -- Ja, såvidt. Var det ikkje det som handla om kleshengarkodar i middelalderen?
Znorketrollet: -- Jo, det var det. Det handla om kleshengerens påvirkning av den freudianske oppfattelsen av klesskapet. Du må helse på redaktøren min.
Anne: -- ...
Znorketrollet: -- Dette er Anne. Anne vil gjerne skrive ei bok om nordområdas betydning for utvikling av teatertriologiar sett frå eit sosiologisk venstreperspektiv.
Redaktør: -- Ahhh, du vil, så kult! Eg har nettopp bygd meg nytt hus og der fekk eg plass til fire millionar hyllemeter med bøker. Eg har lese to av bøkene, resten er også sånne som eg skal få lese, før eller seinare, innmellom alle desse hagefestane og kaffesamtalane med desse skribentane som alle seier det same, på rams, på rim, så enige at det ryker av dei. Nei, kva var det eg sa no. Eg meiner skribentane alle som ein er originale bidrag i offentligheten.
Znorketrollet:-- Ja, særleg eg! Eg er i avisa minst ein gong annakvar dag!
Forfatter: (kjem inn døra) -- ANNE! Du må gifte deg med hovudpersonen i min siste roman!
Men vanlegvis skriv ikkje Hjorth om "vanlege folk" slik "vanlege folk" vert definert. Mesteparten av Norges befolkning er verken professorar eller krigsreportarar på Balkan. Folk flest er mann i gata, og mann i gata er eit begrep som inneber eit visst blikk nedover, eventuelt ei viss omsorg eller redningsplikt frå "dei opplyste" si side, og blant mange er det eit skjellsord eller eit anna ord for Framskrittspartiets velgarar. Men i Hjorths romanar er den "urbane middelklassen", akademisk elite og ellers medieeliten i Oslo eit minst like "skjellsordbefengt" sjikt å tilhøyre. Dei kjedar seg iallefall minst like mykje som den berømte mannen som ruslar i gata, kven no enn denne måtte vere.
Like greit å få det svart på kvitt: I Oslo finst det ein inneforstått klan av betrevitarar opptatt av å servere perfekt middag med perfekt vin i ein hip kåk på Grünerløkka. Og dette livet fangar like mykje som bilmekanikarliv på Toten. For å illustrere seier Hjorth at den akademiske mannen kjedar seg såpass mykje at han kjøper seg horer før dei går heim til den inntørka professorkjerringa si for å ha høfleg akademikarsex med lyset av. Kanskje ikkje så rart.
Hjorth skriv stadig om kvinner som stikk av frå ein kjedeleg mann og A4-livet med ungar og foreldremøte. Pardoksalt nok finn ein del kvinner seg nye menn, dei er avhengige av, eller elskar menn, men desse mennene er til forskjell frå ektemaken, aldri heimesittande fedre som er nøgde med TV-kos, barnemat og ytterst sporadisk sex. Og den trygge mannen med stasjonsvogn og stabilt juletre, er heller ingen attraktiv mann for Hulda Kråkefjær. Dei nye mennene i Kråkefjærs liv reiser ut som krigsreporterar, eller er professorar som flyg frå konferanse til konferanse, gjerne mest det siste.
Då hovudpersonen i Hjorths bok "Hjulskift" (2006), vart kjærast med ein bilmekanikar, vart det med ein gong debatt om korleis det hadde seg at den kvinnelege litteraturprofessoren frå Blindern kunne finne seg ein slik arbeidarklassetype som attpåtil vart framstilt som ytterst enkel og stereotyp. Kanskje ligg svaret nettopp i at han var stabil og enkel, ukomplisert langt borte frå lange vanskelege samtalar på diverse berykta hagefestar.
Denne metasamtalen er henta frå festen på Litteraturhuset etter hagefesten til Aschehoug 2008:
Znorketrollet -- Har du høyrt om det siste teaterstykket mitt?
Anne: -- Ja, såvidt. Var det ikkje det som handla om kleshengarkodar i middelalderen?
Znorketrollet: -- Jo, det var det. Det handla om kleshengerens påvirkning av den freudianske oppfattelsen av klesskapet. Du må helse på redaktøren min.
Anne: -- ...
Znorketrollet: -- Dette er Anne. Anne vil gjerne skrive ei bok om nordområdas betydning for utvikling av teatertriologiar sett frå eit sosiologisk venstreperspektiv.
Redaktør: -- Ahhh, du vil, så kult! Eg har nettopp bygd meg nytt hus og der fekk eg plass til fire millionar hyllemeter med bøker. Eg har lese to av bøkene, resten er også sånne som eg skal få lese, før eller seinare, innmellom alle desse hagefestane og kaffesamtalane med desse skribentane som alle seier det same, på rams, på rim, så enige at det ryker av dei. Nei, kva var det eg sa no. Eg meiner skribentane alle som ein er originale bidrag i offentligheten.
Znorketrollet:-- Ja, særleg eg! Eg er i avisa minst ein gong annakvar dag!
Forfatter: (kjem inn døra) -- ANNE! Du må gifte deg med hovudpersonen i min siste roman!
Men vanlegvis skriv ikkje Hjorth om "vanlege folk" slik "vanlege folk" vert definert. Mesteparten av Norges befolkning er verken professorar eller krigsreportarar på Balkan. Folk flest er mann i gata, og mann i gata er eit begrep som inneber eit visst blikk nedover, eventuelt ei viss omsorg eller redningsplikt frå "dei opplyste" si side, og blant mange er det eit skjellsord eller eit anna ord for Framskrittspartiets velgarar. Men i Hjorths romanar er den "urbane middelklassen", akademisk elite og ellers medieeliten i Oslo eit minst like "skjellsordbefengt" sjikt å tilhøyre. Dei kjedar seg iallefall minst like mykje som den berømte mannen som ruslar i gata, kven no enn denne måtte vere.
Like greit å få det svart på kvitt: I Oslo finst det ein inneforstått klan av betrevitarar opptatt av å servere perfekt middag med perfekt vin i ein hip kåk på Grünerløkka. Og dette livet fangar like mykje som bilmekanikarliv på Toten. For å illustrere seier Hjorth at den akademiske mannen kjedar seg såpass mykje at han kjøper seg horer før dei går heim til den inntørka professorkjerringa si for å ha høfleg akademikarsex med lyset av. Kanskje ikkje så rart.