Gå til hovedinnhold

Kyr over hovudet



"God dyrevelferd er et mål i seg selv, og er et gode for samfunnet og konkurransefortrinn for norsk landbruk," kan vi lese i einpresentasjon av landbruksmeldinga hos Landbruks og matdepartementet.

Norge er verdsmeiser i dyrehald, ifølge oss sjølv. Dyrevelferden er vårt konkurransefortrinn. Ei lang rekke andre land påstår nett det same. Blant andre Sverige. Men sjølv verdsmeistrar har sine problem, blant anna er skalaen på melkebruka på veg oppover.

I sjølvutnemd verdsmeister Sverige er beitekravet sonedelt. Fire månader i sør, tre i mellom-Sverige og to i nord.

Men alt er ikkje rosenraudt sjølv om verdsmeister Sverige slår verdsmeister Norge ned i støvlane (vi har ut året null beitekrav for kyr i lausdrift). I verdsmeisterlandet Sverige motarbeider organisasjonen Sveriges Mjölkbönder det svenske beitekravet. 
 
Per Andersson, ordförande i interesseforeningen, argumenterer med at melkekyr har det best inne. (Sveriges Radio Ekot (9.juni 2009) Mjölkbönderkritiska mot beteskrav).
Har du ikkje for mange kyr for arealet ditt, spør journalisten då.
Andersson har 160 kyr og held til i Sörmland der det krav om tre månaders beitetid.
Jo, svarar Andersson. 
 
Han meiner det blir så skite når mange kyr må dele lite areal. Det er aralet som er for lite, ikkje kyrne som er for mange, ifølge Andersson.

Garden sin skala er ikkje tilpassa geografien. Difor vil han ha dei inne.Misforhaldet mellom skala og geografi hos mange bønder går altså utover dyrevelferden. Antalet kyr stig og er mange stader i ferd med å sprenge gardanes beitetilgang.

Lat oss så gå over til verdsmeister Norge.

Dei same protestane mot beitekrava vil vi nok også få sjå i Norge når åtte vekers beitekrav for alle kyr trer i kraft neste år. Per idag står trass alt rundt tretti prosent av alle norske lausdriftskyr inne året rundt. Det vil forundre meg om alle desse slepp ut utan protestar. Mange fryktar også at stadig større gardar vil føre til beiterelaterte problem.

Pånationen.no klagar ein i kommentarfelta på at «det er umogeleg å ha femti - seksti kyr ute med dei arealforholda som er på Vestlandet». Garden sin skala/ antal kyr/ beliggenhet er altså ikkje tilpassa geografien.

Vi er ikkje Skåne, seier nordmennene når ein viftar med syd-Sveriges fire månaders beitekrav.
Nei, og Norrbotten er ikke Jæren. Norrbotten len med Kiruna har to månaders krav, Jæren og Sørlandets lausdrifter null. 
 
Greit, vi er ikkje Skåne, men Jæren ligg på breiddegrad med Ørebro. I Ørebro er det tre månader beitekrav. På ein av mine største gardar i Sverige har dei 700 kyr, 2000 dyr totalt. Desse kyrne går ute tre månader i året.

Dei som driv garden klagar aldri over beitekrava sjølv om kravet set store krav til areal. Årsak: skala og geografi passar ihop. Garden er stor nok til å tilby 700 kyr pluss ungdyr beitemarker.
Difor er ikkje beitekravet eit problem. Eventuelt meiner desse unge bøndene at kyr skal gå ute. Haldningar hjelp på.

Med mindre lovar og reglar som fremmar kyrs velferd skal bli sett på som hinder for vekst, eller eit stort praktisk problem, må gardane, inkludert beitetilgang, vere tilpassa geografien. Det skal ikkje lenger vere ei løysing å halde kyr inne heile året. Iallefall ikkje om vi vil vere verdsmeistrar i dyrevelferd.
Skala tilpassa geografiske forhold heng i hop med dyrevelferd. Dette må ein ta høgde for i landbruksmeldinga. Neste år trer åtte vekers beitekrav i kraft for alle kyr.

Trykt i Nationens Dagens gjest-spalte, 13.januar 2012.

Anne Viken, veterinær

Etiketter:

Populære innlegg fra denne bloggen

Når den døde bestemora di spring etter deg på alle fire

Igår las eg den første barneboka eg har lese på lenge. Den handla om eit spøkelse, trudde eg, men det viste seg at det var eit romvesen. Det handla rett og slett om eit romvesen som sat fast i eit romskip nedi jorda under ei gran ute i skogen etter å ha krasja i ein skogbrann. Det vart heile tida hinta til at dette skumle sat fast, så eg tenkte det var ein vampyr som sat fast i ei kiste (Den vesle vampyren), eller eit lik eller noko som var levande begravd (murt inn i veggen). Så eg sat da å vente på ein vampyr, ein varulv eller eit realt spøkelse. Potensielt ein kjekk Twilight-type. Men no kjem det verste av alt (Eksorsisten). Vesenet tar knekken på bestemora medan jenta ser på. Bestemora slenger seg hit og dit i senga og blod renner og hovud sprekk. Og så kryp vesenet inn i den døde bestemora til hovedpersonen og får denne døde bestemorskroppen til å drive å springe etter hovedpersonen. Det er det verste eg har lese på lenge. Beinpiper og innmat og blod og springande døde bestemødre ...
Les mer

Spelet om ØKO-maten, The øko-GAME: Marked - forbruker

Om spriket mellom PR og røyndom. (Med andre ord-artikkel publisert i Klassekampen 26.februar 2010) Bønder er og blir ei spesiell gruppe. Før var det høgstatus å vere storbønder. No er du er ein systematisk dyremishandlar, industriforbrukar av stakkars kyr og ellers ein trussel mot vår alles eksistens. Du tømmer dritt ut i atmosfæren, og driver oss alle lukt i undergangen. Før var det lågstatus å vere småbonde. Du hadde mindre makt, mindre pengar, sat gjerne på leigd jord og måtte sende alle sønene dine til USA om dei ville overleve. Du hadde så lite gras over vinteren at kyrne dine knapt klarte stå på beina når du slapp dei ut om våren, og du budde i eit lite hus fullt av ungar du streng tatt ikkje burde hatt meir enn halvparten av. No er det høgstatus å vere småbonde. Du er småskala og naturvennlig, lever gjerne på ein stad der ingen skulle tru at nokon kunne bu, og småskala kyr er innhylla i eit mytologisk teppe av grønt gras under spreke klauver. Dei har forgyl...
Les mer

Å halde foredrag for gubbar

Av og til må eg sei eg er ganske så lei av å halde foredrag. Du står framfor eit publikum, og skal snakke om at unge folk skal til bygda, og så sitter der hundretals, eller titals, menn og kvinner i alder femti seksti pluss og stirrer tomt på deg med armane i kors. Er det inspirerande? Nei. Det er svært lite inspirerande og svært kjedelig. Eg lurer av og til litt på kvifor ein har så mange konferanser. Folk møtes, stirrer på den som snakkar, skal liksom bli inspirert, og så skal ein gå heim og vere opplyst og glad og ha med seg nye og betre idear enn dei ein kom dit med. Gud, det er så kjedeleg å snakke til slike publikum. Du veit at mange av dei ikkje ein gong høyrer etter. Dei sit der, og er der, mest av alt for å få kake, ta seg ein fest, slenge drit, pule ei eller anna dame dei ikkje har pult før, og så dra heim til kjerringa. Det er vel eigentleg, summa summarum, det inntrykket eg har fått av kvifor ein arrangerer konferanser for distriktsutvikling. Eit hederlig unntak er Dyrøys...
Les mer