Gå til hovedinnhold

Kyr over hovudet



"God dyrevelferd er et mål i seg selv, og er et gode for samfunnet og konkurransefortrinn for norsk landbruk," kan vi lese i einpresentasjon av landbruksmeldinga hos Landbruks og matdepartementet.

Norge er verdsmeiser i dyrehald, ifølge oss sjølv. Dyrevelferden er vårt konkurransefortrinn. Ei lang rekke andre land påstår nett det same. Blant andre Sverige. Men sjølv verdsmeistrar har sine problem, blant anna er skalaen på melkebruka på veg oppover.

I sjølvutnemd verdsmeister Sverige er beitekravet sonedelt. Fire månader i sør, tre i mellom-Sverige og to i nord.

Men alt er ikkje rosenraudt sjølv om verdsmeister Sverige slår verdsmeister Norge ned i støvlane (vi har ut året null beitekrav for kyr i lausdrift). I verdsmeisterlandet Sverige motarbeider organisasjonen Sveriges Mjölkbönder det svenske beitekravet. 
 
Per Andersson, ordförande i interesseforeningen, argumenterer med at melkekyr har det best inne. (Sveriges Radio Ekot (9.juni 2009) Mjölkbönderkritiska mot beteskrav).
Har du ikkje for mange kyr for arealet ditt, spør journalisten då.
Andersson har 160 kyr og held til i Sörmland der det krav om tre månaders beitetid.
Jo, svarar Andersson. 
 
Han meiner det blir så skite når mange kyr må dele lite areal. Det er aralet som er for lite, ikkje kyrne som er for mange, ifølge Andersson.

Garden sin skala er ikkje tilpassa geografien. Difor vil han ha dei inne.Misforhaldet mellom skala og geografi hos mange bønder går altså utover dyrevelferden. Antalet kyr stig og er mange stader i ferd med å sprenge gardanes beitetilgang.

Lat oss så gå over til verdsmeister Norge.

Dei same protestane mot beitekrava vil vi nok også få sjå i Norge når åtte vekers beitekrav for alle kyr trer i kraft neste år. Per idag står trass alt rundt tretti prosent av alle norske lausdriftskyr inne året rundt. Det vil forundre meg om alle desse slepp ut utan protestar. Mange fryktar også at stadig større gardar vil føre til beiterelaterte problem.

Pånationen.no klagar ein i kommentarfelta på at «det er umogeleg å ha femti - seksti kyr ute med dei arealforholda som er på Vestlandet». Garden sin skala/ antal kyr/ beliggenhet er altså ikkje tilpassa geografien.

Vi er ikkje Skåne, seier nordmennene når ein viftar med syd-Sveriges fire månaders beitekrav.
Nei, og Norrbotten er ikke Jæren. Norrbotten len med Kiruna har to månaders krav, Jæren og Sørlandets lausdrifter null. 
 
Greit, vi er ikkje Skåne, men Jæren ligg på breiddegrad med Ørebro. I Ørebro er det tre månader beitekrav. På ein av mine største gardar i Sverige har dei 700 kyr, 2000 dyr totalt. Desse kyrne går ute tre månader i året.

Dei som driv garden klagar aldri over beitekrava sjølv om kravet set store krav til areal. Årsak: skala og geografi passar ihop. Garden er stor nok til å tilby 700 kyr pluss ungdyr beitemarker.
Difor er ikkje beitekravet eit problem. Eventuelt meiner desse unge bøndene at kyr skal gå ute. Haldningar hjelp på.

Med mindre lovar og reglar som fremmar kyrs velferd skal bli sett på som hinder for vekst, eller eit stort praktisk problem, må gardane, inkludert beitetilgang, vere tilpassa geografien. Det skal ikkje lenger vere ei løysing å halde kyr inne heile året. Iallefall ikkje om vi vil vere verdsmeistrar i dyrevelferd.
Skala tilpassa geografiske forhold heng i hop med dyrevelferd. Dette må ein ta høgde for i landbruksmeldinga. Neste år trer åtte vekers beitekrav i kraft for alle kyr.

Trykt i Nationens Dagens gjest-spalte, 13.januar 2012.

Anne Viken, veterinær

Etiketter

Etiketter:

Populære innlegg fra denne bloggen

Når den døde bestemora di spring etter deg på alle fire

Igår las eg den første barneboka eg har lese på lenge. Den handla om eit spøkelse, trudde eg, men det viste seg at det var eit romvesen. Det handla rett og slett om eit romvesen som sat fast i eit romskip nedi jorda under ei gran ute i skogen etter å ha krasja i ein skogbrann. Det vart heile tida hinta til at dette skumle sat fast, så eg tenkte det var ein vampyr som sat fast i ei kiste (Den vesle vampyren), eller eit lik eller noko som var levande begravd (murt inn i veggen). Så eg sat da å vente på ein vampyr, ein varulv eller eit realt spøkelse. Potensielt ein kjekk Twilight-type. Men no kjem det verste av alt (Eksorsisten). Vesenet tar knekken på bestemora medan jenta ser på. Bestemora slenger seg hit og dit i senga og blod renner og hovud sprekk. Og så kryp vesenet inn i den døde bestemora til hovedpersonen og får denne døde bestemorskroppen til å drive å springe etter hovedpersonen. Det er det verste eg har lese på lenge. Beinpiper og innmat og blod og springande døde bestemødre ...
Les mer

Faktafeil om eggproduksjon frå Matprat

Matprat påstår at levetid for høner er 70 veker. Dette er ein faktafeil. Deretter blir dei slakta og solgt som høns, skriv matprat. Dette er også ein faktafeil. Dei fleste høner blir gass  ihjel og etterpå brent.  Fakta er at verpehøner i industrielt verpehønshald blir slakta etter 70 veker. I naturen, eller om dei får sjansen, kan høner leve i opp mot ti år. Levetida er altså ganske mykje lenger enn matprats påståtte 70 veker. Slik Matprat framstiller det, kan det oppfattes som at høner blir slakta når deira levetid likevel er slutt. Dette er altså feil. Dei blir slakta lenge, lenge før. Verpehøner i industrielt fjørfehald har fått rugeeigenskapane sine bortavla. Dei kan altså ikkje formeire seg naturleg. Dei må rugast ut i rugemaskin. Høner i naturen ville lagt to tre fire kull med kyllingar per år, med rundt ti kyllingar i kvart. Det er ikkje naturleg for ei høne å verpe kvar dag, men gjennom avl har ein fått fram høner som verp seks egg i veka, og ein avlar...
Les mer

Tamme elgar som produserer ELGpapir, ELGolje og ELGmelk

I Jämtland lagar Sune Häggmark papir frå elgmøkk, ost frå elgmelk og lanolin frå elgpels. ­ Verdas dyraste ost! roper Sune Häggmark på svensk, stotrande engelsk og improvisert fransk. ­ Shit is money! Money, money, money! Jag älskar moose!   Fleire titals turistar, deriblant mange nordmenn, står tett i tett på tunet i Orrviken, ein kjapp køyretur sør for Østersund i svenske Jämtland. Her har Häggmark realisert sitt eige elgparadis med produksjon av papir frå elgmøkk, ost frå elgmjølk og lanolin av feittet i elgpelsen. Han er den entusiastiske gründeren bak turistverksemda Moosegarden, eller "elghagen" på norsk. Häggmark lever godt, svært godt etter at Moosegarden vart starta i 1997 som ein følge av to morlause kalvar som trong ein heim. Han gjer det klinkande klart for dei store flokken turistar at det er ei mengde pengar i elg. Moosegarden eksporterer elg til Polen, Tyskland og England. Inspirasjonen hentar han frå Russland. Ein tam elg kostar 35 0...
Les mer