Erik Solheim skulka skulen, den slasken. Eg forstår han godt. Så lågt nivå som ein måtte forhalde seg til både når det gjaldt lærarar og undervisning gjennom barne-, ungdoms og vidaregåande skule, var det ikkje særleg hensikt å møte opp i timane.
Du møtte opp for å høyre på ein eller anna lærar som stod og lirte av seg eit eller anna du kunne frå før. Det var ikkje særleg givande. Pensum var enkelt, undervisninga kjedeleg og det gjekk sakte framover. Alle skal med.
På ungdomsskulen hadde vi ein lærar i tysk som ikkje hadde kontroll på klassen. Tida vart nytta til å lytte til ein gut i klassen som ikkje makta sitte stille. Ho snakte med han heile timen. Vi sat der som nek og lytta. Vekkasta tid. Alle skal med.
Kva med flinke elevar? Ingen tenker på oss. Eg fekk lite utfordringar på skulen, ein såkalla flink elev. Eg kjeda meg frykteleg på skulen. Først når ein kom seg ut av vidaregåande og over på høgare utdanning fekk ein noko å bryne seg på, ein møtte andre flinke elevar. Om ein hadde fått gått i klasse med desse før, hadde nok skulen vore langt meir interessant. Som ei venninne av meg sa, også flink elev, at då ho var ferdig med vidaregåande i Norge, var ho ikkje kvalifisert for noko eliteuniversitet. Ho fekk seks på eksamenar fordi det var det beste ein kunne få. Ein trengte ikkje anstrenge seg meir enn det, og for å få seks på eksamen krevdes det jo ikkje direkte den heilt vanvittige innsatsen. For å greie seg i dei ulike faga var det nok at ein møtte på prøvene og svarte på spørsmåla som vart stilt. Stil kunne ein berre kline ned og levere inn. Det var kjedeleg. Alle skal med.
Eg slår eit slag for eliteskular, eliteklassar. Gi eit skikkelig utdanningstilbod til flinke elevar, lat dei få bryne seg litt, ikkje lat dei sitte og lytte til ein middelmådig lærar og løyse oppgåver dei kunne ha løyst året før. Mange flinke elevar dett av lasset fordi skulen rett og slett vert så kjedeleg at dei taper motivasjonen. Men det er ikkje dei flinke elevane skulen er lagt opp etter. Den er lagt opp etter gjennomsnittseleven. Og så har ein støtteundervisning til dei svakaste.
Om alle skal med, må ein opprette eliteklassar og eliteskular. Bruk gjerne eit anna begrep. Kall det a-skular eller a-klassar. Lat flinke folk vere flinke, ikkje tving alle inn i den same middelmådige kverna som norsk skule har utvikla seg til å bli. Får eg unger, skal dei på privatskule om det er mogeleg. Den offentlege for - alle- skulen sitt låge nivå bør flinke elevar sparast for. Folk er forskjellige. Skular for flinke elevar skapar ikkje klasseskiller, men det kan skape betre trivsel, læremiljø og flinkare kandidatar. Det skaper vinnarar, ikkje folk som må kjede seg gjennom ni års skulegang og ikkje får det utbyttet som hadde vore mogeleg å fått om norsk skulevesen også var tilpassa flinke elevar.
Du møtte opp for å høyre på ein eller anna lærar som stod og lirte av seg eit eller anna du kunne frå før. Det var ikkje særleg givande. Pensum var enkelt, undervisninga kjedeleg og det gjekk sakte framover. Alle skal med.
På ungdomsskulen hadde vi ein lærar i tysk som ikkje hadde kontroll på klassen. Tida vart nytta til å lytte til ein gut i klassen som ikkje makta sitte stille. Ho snakte med han heile timen. Vi sat der som nek og lytta. Vekkasta tid. Alle skal med.
Kva med flinke elevar? Ingen tenker på oss. Eg fekk lite utfordringar på skulen, ein såkalla flink elev. Eg kjeda meg frykteleg på skulen. Først når ein kom seg ut av vidaregåande og over på høgare utdanning fekk ein noko å bryne seg på, ein møtte andre flinke elevar. Om ein hadde fått gått i klasse med desse før, hadde nok skulen vore langt meir interessant. Som ei venninne av meg sa, også flink elev, at då ho var ferdig med vidaregåande i Norge, var ho ikkje kvalifisert for noko eliteuniversitet. Ho fekk seks på eksamenar fordi det var det beste ein kunne få. Ein trengte ikkje anstrenge seg meir enn det, og for å få seks på eksamen krevdes det jo ikkje direkte den heilt vanvittige innsatsen. For å greie seg i dei ulike faga var det nok at ein møtte på prøvene og svarte på spørsmåla som vart stilt. Stil kunne ein berre kline ned og levere inn. Det var kjedeleg. Alle skal med.
Eg slår eit slag for eliteskular, eliteklassar. Gi eit skikkelig utdanningstilbod til flinke elevar, lat dei få bryne seg litt, ikkje lat dei sitte og lytte til ein middelmådig lærar og løyse oppgåver dei kunne ha løyst året før. Mange flinke elevar dett av lasset fordi skulen rett og slett vert så kjedeleg at dei taper motivasjonen. Men det er ikkje dei flinke elevane skulen er lagt opp etter. Den er lagt opp etter gjennomsnittseleven. Og så har ein støtteundervisning til dei svakaste.
Om alle skal med, må ein opprette eliteklassar og eliteskular. Bruk gjerne eit anna begrep. Kall det a-skular eller a-klassar. Lat flinke folk vere flinke, ikkje tving alle inn i den same middelmådige kverna som norsk skule har utvikla seg til å bli. Får eg unger, skal dei på privatskule om det er mogeleg. Den offentlege for - alle- skulen sitt låge nivå bør flinke elevar sparast for. Folk er forskjellige. Skular for flinke elevar skapar ikkje klasseskiller, men det kan skape betre trivsel, læremiljø og flinkare kandidatar. Det skaper vinnarar, ikkje folk som må kjede seg gjennom ni års skulegang og ikkje får det utbyttet som hadde vore mogeleg å fått om norsk skulevesen også var tilpassa flinke elevar.