Norske kyr skal ut på beite! Ja/ nei, ja/ nei. Norge har så vanskelig natur at vi passer ikkje for matproduksjon?! Ja/ nei osv

Tine køyrde i 2010 romantiske reklamefilmar på tv der dei påstod at alle norske kyr går på beite i åtte veker. Dette er rein bløff då Tines eigne tal viser at tretti prosent av alle kyr i lausdrift aldri er utanfor fjøsets fire veggar. Likevel heldt Tine på sitt. I skrivande stund (medio juli 2012) er eit nytt tema på dagsorden. Frå og med 2013 er det nemleg eit krav at alle norske kyr, inkludert lausdriftskyr og ikkje berre båskyr slik kravet er i dag, skal få kome ut og lufte seg sommarstid. Protestane let, som forventa, ikkje vente på seg og det er bøndene sjølv som protesterer høgast. Bonden XXX frå partiet Krf protesterer særleg høgt då han vel argumenterer i tråd med at mennesket er sett til herre og gud over kloden og ergo kan legge opp drifta slik det passer ein sjølv og lommeboka. Galskap er det å sleppe kyr ut, seier han. Ja, tenke seg til, dyr ute i naturen. Vi kunne jo risikere at dei fekk betre helse. Dessutan er kjøt frå beitedyr sunnare for oss. På den andre sida har du dei som forsvarer luftekravet. Men dei snakkar ikkje om luftekrav. Dei snakkar om at beite er bra og at beitekrav må innførast. Her finn vi Ap og Sp. På denne måten får dei det til å høyrast ut som om det er eit beitekrav som vert innført i Norge frå 2013, men det er det ikkje. Det er eit luftekrav, og lufting kan foregå i betongdekte luftegardar. Nyord og retorikk har blitt stadig viktigare i presentasjonen av landbruket. Er ikkje virkeligheten framvisbar, mekker ein eit ord som får den til å virke fin. I andre land skriv dei vitenskaplege artiklar om korleis ein kan utforme gangvegar frå fjøset til beite slik at kyrne ikkje blir halte, og vegen ikkje gjørmete, medan norske kyr greier tydelegvis ikkje gå denne distansen om vi skal tru motstandarane av beitekravet. Det blir så langt, så langt og det er alt ein greier snakke om. Tenk om kua må gå ein halv kilometer. Ja, ein kunne jo risikere at den vart i betre form, og fytterakkern for eit slit. Og her i Norge har vi trass alt eit så vanskelig klima, miljø og ein så vrang natur at alt som ein får til i andre land, er komplett umogeleg. Skal ein tru retorikken, er i grunnen Norge heilt ueigna for melkeproduksjon. På den andre sida påstår vi at vi er best eigna for matproduksjon i heile verda, ja heile universet. Og fordi alt er så vanskelig for oss i Norge, ligg vi ganske langt bakpå dyrevelferdsmessig, men det vil vi sjølvsagt ikkje vedkjenne oss. Antageleg veit vi det heller ikkje då kompetansen stort sett stoppar ved fylkesgrensa, skal ein tru ein del av debatten. Eg jobba ei tid som veterinær i ein robotfjøs med to tusen storfe. Det var i Sverige, og robotfjøs er ein fjøs der det er robotar som melkar kyrne, ikkje folk. Ti melkerobotar var det der og ei mengd med kviger, kalvar og kyr i alle stadium av laktasjon. Desse kyrne gjekk på beite kvar dag utan større problem, men i Norge snakkar ein om at det er forferdeleg vanskeleg, ja sannsynlegvis på grensa til komplett umogeleg, å sleppe ut kyr som står i robotfjøs. Det blir litt latterleg når ein veit at dette fungerer i andre land og fjøsar med hundrevis av melkekyr. Norske besetningar er skrekkeleg små om ein samanliknar oss med EU, men samanlikne skal ein helst ikkje gjere då Norge er så unikt at ingenting kan vi lære av andre. Ja, slik går retorikken. Desse svenske kyrne hadde fire månaders beitetid. Og ja, dei hadde gangvegar til og frå beite, det finst i alle land sjølv om det visst er vanskeleg å få til i Norge med vår ekstremt ville natur, men desse gangvegane var konstruert slik at kyrne ikkje sakk ein meter i gjørme, og landbruksrådgivarane som rådga denne bonden då dei bygde, lot neppe vere å snakke høgt om at det er eit beitekrav her i Sverige. Dette har norske landbruksrådgivarar tydelegvis ikkje fått med seg då dei rådga bygging til Innovasjon Norges store samdriftsfjøsar som poppar opp som troll av eske utover bygdene. Kompetanse er som kjent noko svineri. I EU-landet Sverige har det vore to til fire månaders tvungen beitetid for kyr i mange, mange år. Merk deg beitetid, ikkje lufting. Her er det ikkje nok med ein betongdekt luftegard slik norske kyr får krav på frå 2013, her skal kyrne ut og gå på grøne beiter. Og så i EU da, som er så forferdeleg for landbruket. Nei fysj, for eit elende. Glad vi er utanfor EU så vi slepp slik beitegalskap og slike krav til dyrevelferd. I Norge kan ein mure opp ein luftegard, sleppe kyrne ut i den og etterpå banke seg på brystet med at no går kyrne våre sanneleg ute. Men fytterakkern så dyrt det er for oss med detta kravet, og for ei frykteleg belastning det er å sleppe kyr utanfor veggane. Pur lidelse, er det, stakkars oss. Kravet må utsettast, blir det sagt, og det sjølv om kravet har vore på trappene i så mange år at ein har hatt tid til å bygge om heile bygda i mellomtida. Men lat oss til slutt berre seie det som seiast må i denne saka: Greier ikkje norske bønder, ikkje ein gong dei som stemmer KrF, sleppe ut kyr på same vis som bøndene i andre land greier det, bønder med lågare inntekter og større buskapar i eit tøffare økonomisk klima, ja då er ikkje detta landet eigna for melkeproduksjon. Det er i grunnen så enkelt. Slepp kyrne ut, eller legg ned. Og nei, det komande «luftekravet» er ikkje godt nok. Skal vi kunne vaie fana som deltakar på pallen over best i verda på dyrevelferd, må vi også innføre eit beitekrav, ikkje berre late som om det er det ein er i ferd med å gjere. Retorikk kan fordekke virkeligheten, men endrer den ikkje: Norge er og blir beitesinker. Det er eit ukledeleg faktum.