AnneViken-blog
KRIGSHISTORIE «Frå Svalbard til Odessa. På flukt gjennom krigen»
Aud Elsa Grøneng
Det Norsk Samlaget 150 sider
Anne Viken
Hestekjerrer lasta med vodka og fyllesjuke soldatar. Dungar av lik, dampande hjernemasse og opphakka penisar ligg i fotefara etter skrantne hestar og ein hevnlysten og krigsherda stalingradsarmè der dei drikk seg gjennom Polen og Tyskland på veg mot Berlin.
Russarane avrettar for fote. Slaktar ned, gruppevoldtar og parterar tyske kvinner, soldatar, eldre og barn. Om kvelden festar dei blant ruinane.
Det er 1945. Over seks månader har slaget om Stalingrad kreve ein halv million døde før tyskarane trakk seg tilbake. Den raude armè skal ha sin hevn. Med på felttoget er dei to norske soldatane Kåre Olset frå Sunnfjord og Mads-John Thyvold frå Oslo. Kvar dag er eit mareritt for dei to norske soldatane som må feste med russarane for å drukne dei gruvekkande opplevingane.
Etter at dei to rømde frå ein tysk interneringsleir for offiserar sør i Polen, vart dei første tekne vare på av den polske motstandsbevegelsen. Så kom russarane og jaga tyskarane, og medan polakkane grov opp koffertar med sprit frå bakken for å feire, vart dei to nordmennene tvinga med på den russiske stalingradarmeen si makabre ferda mot Berlin.
Etter at dei endeleg får forlate det russiske felttoget, snur dei og dreg tilbake gjennom Polen og Sovjet til Odessa ved Svartehavet. Store avstandar tilbakelegg dei til fots.
Det var ikkje dette dei såg for seg då dei rømde til Englad, og gjekk gjennom harde avhøyrd i London for å bli godkjende som soldatar. Etter trening med carriertroppen i det skotske høglandet, vart dei fyrste sende til Svalbard for å passe på området rundt Isfjorden.
Dei levde av isbjørnkjøt og moskus med nervane i spenn fram til Barentsburg fell 8.september 1943. Svalbardtroppen vart frakta som tyske fangar, fyrst til Marlag und Milag fangeleir sør for Bremen. Seinare til interneringsleir for offiserar sør i Polen der dei to klarte å stikke av under ei fangeforflytning.
I starten vekslar den mellom forteljinga til Thyvold og Olset fram til dei to unge mennene møtes i London etter å ha rømt frå Noreg. Etter dette har dei felles opplevingar og begge mennene er tilstades i teksten.
Boka teiknar eit personleg og levande bilete av sider ved andre verdskrig vi høyrer lite om. Blant anna tyskarane sine forferdelege lidingar under det russiske felttoget før Berlin fall, og det er denne delen av boka som gir sterkast inntrykk. I tillegg er slaget om Barentsburg skildra med stor innleving.
Forfattaren er ein dyktig spenningsbyggjar og tydeleg fasinert av dei to norske soldatane sine opplevingar. Ein får stadig opplevinga av å stå midt i kuleregnet, blant ihjelsveltne russiske fangar i ein tysk fangeleir eller like i nærleiken når skamferne kvinner og born vert avretta mellom gravstøttene på ein kyrkjegard ved vegen mot Berlin. Til tider kan ein likevel trekke på smilebandet.
Fyrste kapittel derimot, ei skildring av Kåre Olset si oppleving av det tyske angrepet på Barentsburg, bidreg til lite anna enn å forvirre og gir slik sett boka ein noko dårleg start. Den tek seg derimot kraftig opp like etter og held koken til siste side.
Boka er kroneksempel på ein sjangerhybrid. På den eine sida får ein følelsen av å lese ein biografi. På den andre sida er den deskriptiv og rapporterande i blanding av reportasje og skjønnlitterær sjanger med innslag av dokumentar. Det skjønnlitterære preget gjer den til ei lett lesaroppleving men noko uklår sjanger og til tider springande tekst trekk ned.
Språkmessig er boka prega av at forfattaren har arbeidd som journalist. Beskrivingane er like fram og konkret med mykje fakta og lite krimskrams og glir slik sett rett inn under merkelappen ”bøker skrivne av journalistar”. Rett på sak med andre ord.
Men til tider skiftar scenene brått og historia er springande frå linje til linje, som ein nyhendejournalist som kastar seg rundt mellom sakene utan å setje inn mellomtittel. Ein er likevel glad ho tok det med ettersom uventa detaljar gir historia eit personleg preg.
Boka er lettlesen, interessant og spennande. Eit personleg bidrag til historia om andre verdskrig og ei godt levert lesaroppleving frå ein forfattar med stor forteljarglede.
KRIGSHISTORIE «Frå Svalbard til Odessa. På flukt gjennom krigen»
Aud Elsa Grøneng
Det Norsk Samlaget 150 sider
Anne Viken
Hestekjerrer lasta med vodka og fyllesjuke soldatar. Dungar av lik, dampande hjernemasse og opphakka penisar ligg i fotefara etter skrantne hestar og ein hevnlysten og krigsherda stalingradsarmè der dei drikk seg gjennom Polen og Tyskland på veg mot Berlin.
Russarane avrettar for fote. Slaktar ned, gruppevoldtar og parterar tyske kvinner, soldatar, eldre og barn. Om kvelden festar dei blant ruinane.
Det er 1945. Over seks månader har slaget om Stalingrad kreve ein halv million døde før tyskarane trakk seg tilbake. Den raude armè skal ha sin hevn. Med på felttoget er dei to norske soldatane Kåre Olset frå Sunnfjord og Mads-John Thyvold frå Oslo. Kvar dag er eit mareritt for dei to norske soldatane som må feste med russarane for å drukne dei gruvekkande opplevingane.
Etter at dei to rømde frå ein tysk interneringsleir for offiserar sør i Polen, vart dei første tekne vare på av den polske motstandsbevegelsen. Så kom russarane og jaga tyskarane, og medan polakkane grov opp koffertar med sprit frå bakken for å feire, vart dei to nordmennene tvinga med på den russiske stalingradarmeen si makabre ferda mot Berlin.
Etter at dei endeleg får forlate det russiske felttoget, snur dei og dreg tilbake gjennom Polen og Sovjet til Odessa ved Svartehavet. Store avstandar tilbakelegg dei til fots.
Det var ikkje dette dei såg for seg då dei rømde til Englad, og gjekk gjennom harde avhøyrd i London for å bli godkjende som soldatar. Etter trening med carriertroppen i det skotske høglandet, vart dei fyrste sende til Svalbard for å passe på området rundt Isfjorden.
Dei levde av isbjørnkjøt og moskus med nervane i spenn fram til Barentsburg fell 8.september 1943. Svalbardtroppen vart frakta som tyske fangar, fyrst til Marlag und Milag fangeleir sør for Bremen. Seinare til interneringsleir for offiserar sør i Polen der dei to klarte å stikke av under ei fangeforflytning.
I starten vekslar den mellom forteljinga til Thyvold og Olset fram til dei to unge mennene møtes i London etter å ha rømt frå Noreg. Etter dette har dei felles opplevingar og begge mennene er tilstades i teksten.
Boka teiknar eit personleg og levande bilete av sider ved andre verdskrig vi høyrer lite om. Blant anna tyskarane sine forferdelege lidingar under det russiske felttoget før Berlin fall, og det er denne delen av boka som gir sterkast inntrykk. I tillegg er slaget om Barentsburg skildra med stor innleving.
Forfattaren er ein dyktig spenningsbyggjar og tydeleg fasinert av dei to norske soldatane sine opplevingar. Ein får stadig opplevinga av å stå midt i kuleregnet, blant ihjelsveltne russiske fangar i ein tysk fangeleir eller like i nærleiken når skamferne kvinner og born vert avretta mellom gravstøttene på ein kyrkjegard ved vegen mot Berlin. Til tider kan ein likevel trekke på smilebandet.
Fyrste kapittel derimot, ei skildring av Kåre Olset si oppleving av det tyske angrepet på Barentsburg, bidreg til lite anna enn å forvirre og gir slik sett boka ein noko dårleg start. Den tek seg derimot kraftig opp like etter og held koken til siste side.
Boka er kroneksempel på ein sjangerhybrid. På den eine sida får ein følelsen av å lese ein biografi. På den andre sida er den deskriptiv og rapporterande i blanding av reportasje og skjønnlitterær sjanger med innslag av dokumentar. Det skjønnlitterære preget gjer den til ei lett lesaroppleving men noko uklår sjanger og til tider springande tekst trekk ned.
Språkmessig er boka prega av at forfattaren har arbeidd som journalist. Beskrivingane er like fram og konkret med mykje fakta og lite krimskrams og glir slik sett rett inn under merkelappen ”bøker skrivne av journalistar”. Rett på sak med andre ord.
Men til tider skiftar scenene brått og historia er springande frå linje til linje, som ein nyhendejournalist som kastar seg rundt mellom sakene utan å setje inn mellomtittel. Ein er likevel glad ho tok det med ettersom uventa detaljar gir historia eit personleg preg.
Boka er lettlesen, interessant og spennande. Eit personleg bidrag til historia om andre verdskrig og ei godt levert lesaroppleving frå ein forfattar med stor forteljarglede.