Journalist og forfattar Brynjulf Jung Tjønn frå Sogn skreiv i ein kronikk i Aftenposten onsdag ( eg siterer direkte eit utdrag av kronikken her:)
"For eg veit snart ikkje bak og fram eller opp og ned på nynorsken. Eg forstår meg ikkje lengre på han. Etter fleire korrekturrundar sa forlagsredaktøren min at han vert heilt svimmel av dette. Svimmel vert eg også. Tittelen «Lyden av noen som dør» er eit godt døme på kor vanskeleg det er å forhalde seg til nynorsk. Dei fleste vil tru det er ein bokmålstittel. Men det er faktisk lov til å skrive det slik på nynorsk også."
Jung fortset: "Når nynorsk er så vanskeleg for meg som lever av språket, som journalist og forfattar, har eg stor forståing for at norske skuleungdom kan «hate» nynorsken. For det første er det vanskeleg å lære seg nynorsk, for det andre er det eit forvirrande språk å forhalde seg til. Kva med ungdom med dysleksi? Eller innvandrarar? For dei må nynorsk vere eit mareritt. Så var det slik det skulle bli? Har nynorsken gravd si eiga grav med at nesten «alt» er blitt lov? Personleg er eg ikkje overraska over at nynorsken slit med rekrutteringa.«Lyden av noen som dør» er mi siste bok på nynorsk. Jeg har herved tatt ut skilsmisse og erklært offisielt farvel til nynorsken."
Kronikken er eit svært interessant innspel i debatten om nynorsk. Eg skreiv sjølv eit innlegg i tidskriftet Syn og Segn ifjor sommar: "Ein konvertitts bekjennelse", der mitt hovedpoeng var at nynorsk kort sagt er for vanskeleg, for fullt av forbod og inkonsekvens. Det stod og kronikkar på trykk i BT, Nationen samt i Klassekampen.
Sjå lenker til saka og debatten som eg har samla på bloggen min her:
Nynorsk i ei global verd.
Ein fråfallens bekjennelse
Nostalgisk identitetsdiskurs
Ein konvertitts bekjennelse
Det eg hevda, var at nynorsken som skriftspråk kort sagt er ubrukeleg for meg i ein travel kvardag som journalist. Eg stilte og stiller fortsatt spørsmål ved kor praktisk anvendeleg nynorsken faktisk er: eg har ikkje tid til å sitte å slå opp kvar andre ord for å sjekke om det eg skriv er riktig: eg konverterte til bokmål i mitt virke som reporter, sjølv om eg hadde lov å skrive nynorsk på trykk i avisa eg jobba i, Klassekampen. Det tok for masse tid.
I etterkant av at eg skreiv essayet, har svært mange journalistar kontakta meg og sagt at dei opplever det nøyaktig likt. Dei er også, som meg, frå nynorskområder og har hatt nynorsk som hovudmål heile livet, men når det kjem til praktisk bruk, er ikkje språket det verktøyet dei treng, dei skiftar ergo til bokmål. Som eg også hevdar, er det for dei fleste viktigare å få sagt det dei vil sei, enn å sei det på nynorsk.
Men nynorskfolket, og eg skjer dei her over ein kam, ristar på hovudet over at det går an å hevde noko slikt som det som eg har hevda. Dei overser og vel å overhøyre det problemet som ei mengde journalistar slit med, og som gjer at journalistar og andre nynorskbrukarar legg frå seg nynorsk som språk. Denne ignoransen er ein svært dårleg strategi for nynorsken.
Om ikkje ein gong vi, som er nynorskens brukarar i det offentlege rom, klarar å skrive nynorsk, og ergo heller ikkje klarar å bruke nynorsk, kven skal då fronte språket offentleg? Det språk ein ikkje les og ser rundt seg, vil på sikt kunne forsvinne heilt. Eg etterlyser, no som ifjor, eit anvendeleg nynorsk. Eit praktisk redskap, ikkje eit forvirrande sammensurium av ord og forbod som ein må pugge på fingrane for å hugse. Dei som forvaltar språket må snart vakne opp.
Greit nok, aviser som Firda har nynorsk som hovedmål, men Firda dekker ikkje akkurat heile landet. Det meste er trykt på bokmål, og kvifor ikkje få eit språk som gjer at også fleire journalistar i aviser der nynorsk ikkje er påbode, fortset med å skrive nynorsk?
Eg opplever også, når eg skriv for nynorskemedier, at eg vert korrigert til andre nynorskformer, sjølv om dei eg sjølv har skrive er heilt korrekt og i tråd med ordboka. Nynorskmediene kan ergo heller ikkje nynorsk. Kven kan det då? Språket er for vanskeleg for vanlege brukarar. Det er lett å stadfeste: les eit eller to innlegg her på Fjordaglimt, og skrivefeila haglar mot meg.
Innlegga på min blogg er feks ikkje korrekturlesne, og sikkert smekk fulle av skrivefeil om ein skal sjå på normer og forbod, kort sagt fordi nynorsk ikkje er spesielt enkelt å skrive korrekt med mindre du har eit par timar ekstra til overs når du skriv ein artikkel, eventuelt om du har pugga språket på fingrane. Kven har tid til det i ein travel kvardag? Virkeligheten kaller (eller røynda som enkelte vel likar å kalle det). På tide å vakne frå måltåka og mekke eit brukande språk.
Sjå sak om Jung Tjønn på NRK.
Innlegg på Firda-bloggen av meg her.
"For eg veit snart ikkje bak og fram eller opp og ned på nynorsken. Eg forstår meg ikkje lengre på han. Etter fleire korrekturrundar sa forlagsredaktøren min at han vert heilt svimmel av dette. Svimmel vert eg også. Tittelen «Lyden av noen som dør» er eit godt døme på kor vanskeleg det er å forhalde seg til nynorsk. Dei fleste vil tru det er ein bokmålstittel. Men det er faktisk lov til å skrive det slik på nynorsk også."
Jung fortset: "Når nynorsk er så vanskeleg for meg som lever av språket, som journalist og forfattar, har eg stor forståing for at norske skuleungdom kan «hate» nynorsken. For det første er det vanskeleg å lære seg nynorsk, for det andre er det eit forvirrande språk å forhalde seg til. Kva med ungdom med dysleksi? Eller innvandrarar? For dei må nynorsk vere eit mareritt. Så var det slik det skulle bli? Har nynorsken gravd si eiga grav med at nesten «alt» er blitt lov? Personleg er eg ikkje overraska over at nynorsken slit med rekrutteringa.«Lyden av noen som dør» er mi siste bok på nynorsk. Jeg har herved tatt ut skilsmisse og erklært offisielt farvel til nynorsken."
Kronikken er eit svært interessant innspel i debatten om nynorsk. Eg skreiv sjølv eit innlegg i tidskriftet Syn og Segn ifjor sommar: "Ein konvertitts bekjennelse", der mitt hovedpoeng var at nynorsk kort sagt er for vanskeleg, for fullt av forbod og inkonsekvens. Det stod og kronikkar på trykk i BT, Nationen samt i Klassekampen.
Sjå lenker til saka og debatten som eg har samla på bloggen min her:
Nynorsk i ei global verd.
Ein fråfallens bekjennelse
Nostalgisk identitetsdiskurs
Ein konvertitts bekjennelse
Det eg hevda, var at nynorsken som skriftspråk kort sagt er ubrukeleg for meg i ein travel kvardag som journalist. Eg stilte og stiller fortsatt spørsmål ved kor praktisk anvendeleg nynorsken faktisk er: eg har ikkje tid til å sitte å slå opp kvar andre ord for å sjekke om det eg skriv er riktig: eg konverterte til bokmål i mitt virke som reporter, sjølv om eg hadde lov å skrive nynorsk på trykk i avisa eg jobba i, Klassekampen. Det tok for masse tid.
I etterkant av at eg skreiv essayet, har svært mange journalistar kontakta meg og sagt at dei opplever det nøyaktig likt. Dei er også, som meg, frå nynorskområder og har hatt nynorsk som hovudmål heile livet, men når det kjem til praktisk bruk, er ikkje språket det verktøyet dei treng, dei skiftar ergo til bokmål. Som eg også hevdar, er det for dei fleste viktigare å få sagt det dei vil sei, enn å sei det på nynorsk.
Men nynorskfolket, og eg skjer dei her over ein kam, ristar på hovudet over at det går an å hevde noko slikt som det som eg har hevda. Dei overser og vel å overhøyre det problemet som ei mengde journalistar slit med, og som gjer at journalistar og andre nynorskbrukarar legg frå seg nynorsk som språk. Denne ignoransen er ein svært dårleg strategi for nynorsken.
Om ikkje ein gong vi, som er nynorskens brukarar i det offentlege rom, klarar å skrive nynorsk, og ergo heller ikkje klarar å bruke nynorsk, kven skal då fronte språket offentleg? Det språk ein ikkje les og ser rundt seg, vil på sikt kunne forsvinne heilt. Eg etterlyser, no som ifjor, eit anvendeleg nynorsk. Eit praktisk redskap, ikkje eit forvirrande sammensurium av ord og forbod som ein må pugge på fingrane for å hugse. Dei som forvaltar språket må snart vakne opp.
Greit nok, aviser som Firda har nynorsk som hovedmål, men Firda dekker ikkje akkurat heile landet. Det meste er trykt på bokmål, og kvifor ikkje få eit språk som gjer at også fleire journalistar i aviser der nynorsk ikkje er påbode, fortset med å skrive nynorsk?
Eg opplever også, når eg skriv for nynorskemedier, at eg vert korrigert til andre nynorskformer, sjølv om dei eg sjølv har skrive er heilt korrekt og i tråd med ordboka. Nynorskmediene kan ergo heller ikkje nynorsk. Kven kan det då? Språket er for vanskeleg for vanlege brukarar. Det er lett å stadfeste: les eit eller to innlegg her på Fjordaglimt, og skrivefeila haglar mot meg.
Innlegga på min blogg er feks ikkje korrekturlesne, og sikkert smekk fulle av skrivefeil om ein skal sjå på normer og forbod, kort sagt fordi nynorsk ikkje er spesielt enkelt å skrive korrekt med mindre du har eit par timar ekstra til overs når du skriv ein artikkel, eventuelt om du har pugga språket på fingrane. Kven har tid til det i ein travel kvardag? Virkeligheten kaller (eller røynda som enkelte vel likar å kalle det). På tide å vakne frå måltåka og mekke eit brukande språk.
Sjå sak om Jung Tjønn på NRK.
Innlegg på Firda-bloggen av meg her.